Author :
Abstract
Çalışmanın amacı, Diyarbakır’da bulunan somut ve somut olmayan kültürel miras unsurlarının turizm amaçlı olarak kullanılmasında yerel halkın farkındalık düzeyini belirleyebilmektir. Bu yönüyle de hem turizm paydaşlarına hem de turizm literatürüne katkı sağlayacak olması bakımından önem arz etmektedir. Araştırma evrenini Diyarbakır merkez ilçelerinde yaşayan yerel halk oluşturmaktadır. Bu kapsamda nicel araştırma yöntemlerinden yararlanılmıştır. Kolayda örnekleme yöntemi aracılığıyla ve yüz yüze anket tekniği ile analizlere dahil edilen toplan 200 veriye ulaşılmıştır. Elde edilen veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Pandemi nedeni ile veri sayısı düşük kalsa da, analizler noktasında istatistiki olarak herhangi bir sorunla karşılaşılmamıştır. Analiz sonuçlarına göre, araştırmaya katılan yerel halkın demografik özellikleri, Diyarbakır’ın turistik öneme sahip tarihsel ve kültürel yapıları, el sanatları, mutfağı, etkinliklerine dair frekans analizi ve ortalamalarına yer verilirken, Anova testi ile yaş, farklı demografik gruplar arasında kültürel miras unsurlarına yönelik bir farklılık olup olmadığına bakılmıştır. Araştırma bulgularına göre Diyarbakır yerel halkının kültürel miras unsurlarına yönelik farkındalık düzeylerinin düşük olduğu; yaş, medeni durum ve gelir grupları arasında farkılıklar bulunduğu söylenebilmektedir.
Keywords
Abstract
The aim of the study is to determine the awareness level of the local people in the use of tangible and intangible cultural heritage elements in Diyarbakır for tourism purposes. In this respect, it is important in terms of contributing to both tourism stakeholders and tourism literature. The population of the research consists of the local people living in the central districts of Diyarbakır. In this context, quantitative research methods were used. A total of 200 data, which were included in the analysis, were reached through the convenience sampling method and the face-to-face survey technique. The obtained data were analyzed with the SPSS program. Although the number of data remained low due to the pandemic, no statistical problems were encountered in the analysis. According to the results of the analysis, the demographic characteristics of the local people participating in the research, the historical and cultural structures of Diyarbakir with touristic importance, the frequency analysis and averages of the handicrafts, cuisine and activities are included, while the Anova test provides a comparison of age and cultural heritage elements among different demographic groups. checked for difference. According to the research findings, the awareness level of the local people of Diyarbakır towards cultural heritage elements is low; It can be said that there are differences between age, marital status and income groups.
Keywords
- Acun, F. (2001). 16. Yüzyılda Diyarbakır Şehrindeki Ekonomik Faaliyetler 1. Bütün yönleriyle Diyarbakır Sempozyumu, 27-28 Ekim 2000 Ankara Bildiriler. Ankara.
- Ağaoğlu, A. (2004). Sosyo-Kültürel Miras Turizmi ve Türkiye’den Örnekler. Erişildiği adres: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/ 33/825/10465.pdf
- Ağcakaya, H. & Can, I.İ (2019). Somut Olmayan Kültürel Miras Kapsamında Mutfak Kültürünün Sürdürülebilirliği: Türkiye’deki Gastronomi Müzeleri Örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 3(4), 788-804.
- Akbulut, İ. (1998). Diyarbakir, İstanbul: Diyarbakir Büyükşehir Belediyesi Yayını.
- Aksoy, A. (2012). Kültürel Miras Yönetimi, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını.
- Anonim, (1991). İl Büyük Türkiye Ansiklopedisi (C.1). İstanbul: Milliyet Yayınları.
- Anonim, (2000). Diyarbakir 2000 Kültür Kılavuzu, Diyarbakir Valiliği Yayınevi.
- Anonim, (2005). GAP Sanayi Raporu, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası, Diyarbakır.
- Arslan, R. (1999). Diyarbakır Kentinin Tarihi ve Bugünkü Konumu. Selahattin Özpalabıyıklar (Ed.). Diyarbakır Müze Şehir içinde, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Bali, N.R. (1999). Diyarbakir Yahudileri, Diyarbakır Müze Şehir, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Beysanoğlu, Ş. (1996). Diyarbakır Tarihi, Ankara: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yayını.
- Beysanoğlu, Ş. (1998). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi, (C.1) Ankara.
- Beysanoğlu, Ş. (1999). Süryaniler, Diyarbakir Müze Şehir, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Beysanoğlu, Ş. (1999). Yezidilik ve Yezidiler, Diyarbakır Müze Şehir, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Beysanoğlu, Ş. (2003). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi, (C.3) Ankara: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sanat Yayını.
- Bostancı, E. (1965). Beldibi, Belbaşı Mezolitiği ve Diğer Mezolitik Buluntularla Olan Münasebetleri, Ankara Üniversitesi DTCF Antropoloji Dergisi, 3, 55-90.
- Bruinesse, M. & Boeschoten H. (2003). Evliya Çelebi Diyarbekir ’de (Çev. Tansel Güney), İstanbul: İletişim Yayınları.
- Carmines, E. G. & Zeller, R. A. (1979). Reliability and validity assessment (Vol. 17). London: Sage Publications.
- Çambel H., Braidwood R. J., Özdoğan M. & Shirmer W. (1985). 1984 Yılı Çayönü Kazısı, 7. Kazı Sonuçları Toplantısı, T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Çambel H., Braidwood R. J., Özdoğan M. & Shirmer W. (1988). 1987 Yılı Çayönü Kazısı, 10.Kazı
- Çambel H., Braidwood R. J., Özdoğan M. & Shirmer W. (1989). 1988 Yılı Çayönü Kazıları, 11. Kazı
- Çambel, H. & Braidwood, R. J. (1980). İstanbul ve Chicago Üniversiteleri Güneydoğu Anadolu Tarihöncesi Araştırmaları Karma Projesi 1963–72 Çalışmalarına Toplu Bakış, Güneydoğu Anadolu Tarih Öncesi Araştırmaları, İstanbul.
- Çambel, H., Braidwood R. J. & Özdoğan M. (1983). Çayönü Kazısı 1981 Yılı Çalışmaları, 4. Kazı
- Dağıstan-Özdemir, M. Z. (2005). Türkiye’de Kültürel Mirasın Korunmasına Kısa Bir Bakış, Planlama Dergisi, 1, 20-25.
- Darkot, B. (1945). Diyarbakir, İslam Ansiklopedisi (C. 3), İstanbul.
- Diyarbakır Tarihi. (2015). Tarihçe - Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi (diyarbakir.bel.tr)
- Diyarbakır Tarihi. (2021). https://www.diski.gov.tr/icerik/detay.aspx?Id=1251 (Erişim Tarihi: 15.11. 2021).
- Doğaner, S. (2003). Miras Turizminin Coğrafi Kaynakları ve Korunması Coğrafi Çevre Koruma Turizm Sempozyumu Bildiri Kitabı (s.1-14). İzmir.
- Genç, K. & Şengül, S. (2015). Kültürel Miras Turizmine Yönelik Yerel Halkın Görüşlerinin Ortaya Çıkarılması: Mudurnu Ölçeğinde Bir Araştırma, 16. Ulusal Turizm Kongresi (s. 218-237). Çanakkale.
- Girden, E. R. (1992). Anova: Repeated measures, London: Sage Publications.
- Göyünç, N. (1999). Diyarbakir, Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi (C. 9). İstanbul.
- Gunn, A.C. & Var, T. (2002). Tourism Planning, Basics, Concepts, Cases (4thed.). New York: Routledge Taylor and Francis Group.
- Gülcan, B. (2010). Türkiye’de Kültür Turizminin Ürün Yapısı ve Somut Kültür Varlıklarına Dayalı Ürün Farklılaşma İhtiyacı, İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(1), 99-120.
- ICOMOS. (2021). http://www.icomos.org.tr/?Sayfa=Icomos&dil=tr (Erişim tarihi: 28.10.2021).
- Karaca-Yılmaz, Ş., Akkuş, G., Şahbudak, E. & Işkın, M. (2017). Kültürel Miras Farkındalığı:
- Karadeniz, C. B., Sarı, S. & Kabacık, M. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Ordu İlinin Doğal ve Kültürel Turistik Çekiciliklerine İlişkin Farkındalık ve Deneyimleri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 667-684.
- Karakoç, E. & Yıldırım, U. H. (2020). Erken Cumhuriyet Döneminde Taşınmaz Kültür Varlıklarına Yönelik İzlenen Politika (1923-1938). Kültür Araştırmaları Dergisi, (4), 122-143.
- Kubat, M. C. (2001). Diyarbakır Tarihi Sur İçi Yerleşimi Dönüşüm/Değişim Sürecinde Koruma Olgusu, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Yükseklisans Tezi, Gebze
- Levent, Y. S. (2011), Kültür Mirasına İlişkin Koruma Politikaları ve Uygulamalarında Kamu Yararı İlkesi, Toplum ve Demokrasi Dergisi, 11, 115-132.
- Meydan, U. S. & Baykan, E. (2007). Kültür Turizmi ve Turizmin Kültürel Varlıklar Üzerindeki Etkileri, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 30-49.
- Nişancı, Z. N. (2012). Toplumsal Kültür-Örgüt Kültürü İlişkisi ve Yönetim Üzerine yansımaları. Journal of Life Sciences, 1(1).
- Nuryanti, W. (1996). Heritage and Postmodern Tourism, Annals of Tourism Research, 23(2), 249-260.
- Orçanlı, K., Oktay, E. & Birgören, B. (2018). Kış Sporları Merkezlerine Farkındalık Algısının Oluşmasını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Erzurum İli Örneği, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 7(3), 1-19.
- Özlem, D. (2008). Kültür Bilimleri ve Kültür Felsefesi, İstanbul: Doğu-Batı Yayınları.
- Reha, A. (2013). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Yöntemler, Ankara: Detay Yayıncılık.
- Roberts, P. & Priest, H. (2006). Reliability and validity in research. Nursing standard, 20(44), s.41-46.
- Sarı, İ. (1996), Şehrimiz Diyarbakır, İstanbul: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
- Sevim, A. (1969), Diyarbekir Bölgesinin Büyük Selçuklu Topraklarına Katılması, Tarih Dergisi, 23, 299-307.
- Silverman, H. & Ruggles, D. F. (2007). Cultural Heritageand Human Rights. H. Silverman & D.F. Ruggles (Eds.). Cultural Heritageand Human Rights in. USA: Springer.
- Subaşı, U. L. (1991). Deyimleşme ve Türkçede Deyimleşme Dereceleri. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 2, 29-39. Retrieved from http://dad.boun.edu.tr/tr/pub/issue/29237/313000
- Şahbaz, R. P., & Kılıçlar, A. (2009). Filmlerin ve Televizyon Dizilerinin Destinasyon İmajına Etkileri. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(1), 31-52.
- Şengül, S., Çakır, A. & Çakır, G. (2015). Yöresel Mutfaklar, Ankara: Ertem Basım Yayın San. Tic. Ltd. Şti.
- T.C. Diyarbakır Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2021). Müze Müdürlüğü. www.kulturvarlıkları.gov.tr.
- Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2007). Experimental designs using Anova. Belmont, CA: Thomson/Brooks/Cole.
- TDK. (2021). Kültür. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 25.10.2021).
- Timothy, D. J. (2021). Cultural heritage and tourism (2nd edition). Bristol: Channel View
- Tuncer, C. O. (2002). Diyarbakır Kiliseleri, Ankara: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
- Vatan, A. & Zengin, B. (2015). Söğüt İlçesi’nde Kültürel Miras ve Yerel Halkın Turizme Bakış Açısı, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), 634-650.
- Yerel diplomasi. (2021). http://www.yereldiplomasi.gov.tr/aglar/uluslararasi-anitlar-ve-sitler-konseyi-
- international-council-on-monuments-and-sites/ (Erişim tarihi: 30.10.2021)
- Yılmaz, B. (2006). Avrupa Birliği’ne üye bazı ülkelerdeki kültür varlıklarını koruma yaklaşımı, örgütlenme ve Türkiye (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Restorasyon Anabilim Dalı, Fen Bilimleri Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Yılmazçelik, İ. (1995), XIX. Yüzyılın ilk Yarısında Diyarbakır (1790-1840), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Yılmazçelik, İ. (1999), Osmanlı Hakimiyeti Süresince Diyarbekir Eyaletinin İktisadi ve Sosyal Durumu. Selahattin Özpalabıyıklar (Ed.). Diyarbakır Müze Şehir içinde, İstanbul: Yapı Kredi
- Yılmazçelik, İ. (2000), Osmanlı Hakimiyeti Süresince Diyarbakır Eyaleti Valileri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, X-1, 233- 287.
